Antalya Ticaret Borsası (ATB) Başkanı Ali Çandır, Antalya’nın Rusya’ya ihracatı yüzde 61 azalarak 6.6 milyon dolara, Ukrayna’ya olan ihracatı ise yüzde 64 azalarak 3.5 milyon dolara gerilediğini belirtti. Çandır, “Bu gerçekleşmelerle her iki ülkeye yapılan toplam ihracatımız 29 milyon dolardan 12 milyon dolara geriledi. Savaşın kentimizden iki ülkeye yapılan ihracata Mart ayındaki faturası 17 milyon dolar oldu” dedi.
Antalya Ticaret Borsası (ATB) nisan ayı meclis toplantısı, Meclis Başkanı Erdoğan Ekinci başkanlığında çevrim içi yapıldı. Meclis üyelerinin yönetimin bir aylık çalışması hakkında bilgilendirildiği mecliste, ATB Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, kent ve ülke gündemi, tarım ve ekonomiye ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

“Ekonomik hareketlilik, geleceğe yönelik umutlarımızı canlı tutuyor”

Antalya’nın salgının da etkisiyle girdiği sıkıntıyı atlatmaya çalıştığını söyleyen Ali Çandır, Nisan ayında turizm, ticaret ve tarımdaki hareketliliğin umut verici olduğunu kaydetti. Çandır, “Her ne kadar işin maliyet tarafında hala durdurulamayan yükselişler yaşasak da en azından ekonomik hareketlilik, geleceğe yönelik umutlarımızı canlı tutmaktadır” dedi. Turizmde 2019 yılı rakamlarına yaklaşıldığını, tarımdaki ihracat performansının da tüm zorlu koşullara rağmen gelişmeye devam ettiğini belirten Çandır, “Yılbaşından bu yana açıklanan veriler de hissettiğimiz bu eğilimi desteklemektedir. Son yıllarda ekonomik ve ticari canlılığımızın temel ivmelendiricisi olan kredi büyümeleri hem bireyselde hem de ticari tarafta ciddi artışlar göstermektedir” diye konuştu.

“İhracat tarımda lokomotif oldu”

Antalya’nın toplam kredi büyümesinin, yılbaşından bu yana aylık ortalama yüzde 4 civarında seyrettiğini ve bu büyümenin ülke ortalamasıyla uyumlu olduğunu belirten Çandır, yılın ilk çeyreğinde Türkiye genelinde yıllık yüzde 40’lık kredi büyümesine karşılık Antalya’da yüzde 45’lik bir büyüme olduğuna dikkat çekti. Çandır, yılın ilk çeyreğinde sektörel kredilerde toptan ve perakende ticaret tarafı aylık yüzde 5.5 gibi bir büyümeyi yakalarken, tarım kredilerinin binde 2.5 büyüme gösterdiğine dikkat çekerken şunları söyledi:
“Ticaret tarafındaki hızlı büyümeye uygun bir tarım kredisi büyümesi olmaması, dikkat çekicidir. Nitekim ilk 3 ayda hallerimizdeki işlem miktarları aylık ortalama sebzede yüzde 14 ve meyvede ise yüzde 2 azalma eğiliminde olmuştur. Yani tarımdaki hareketliliğin lokomotifi ihracat tarafı olmuştur. Kentimizdeki ticari hareketliliğin sezon başı olmaktan öte, yılın tamamına yayılmasını diliyorum. Geçen yılın yüzde 11’lik ülke büyümesine kentimiz ayak uyduramamıştı. Ancak bu yıl beklentimiz, ülke büyümesinden daha yüksek bir büyümeyi yakalayabilmektir.”
Ülke genelinde kurulan şirket sayısında Mart ayında ay yüzde 3’lük artışa karşılık, Antalya’da yüzde 23’lük artış yaşandığını, kapanan şirket sayısında ise Mart ayında ülke genelinde yüzde 40’lık artış yaşanırken, Antalya’da yüzde 7’lik bir artış olduğuna dikkat çeken Çandır, “Yılın ilk çeyreği boyunca bu eğilimin benzer seyretmesi, kentimiz için olumlu beklentiye sahip olmamızın sebeplerinden biri olmuştur” dedi.
Bu yılın ilk 3 ayında protestolu senet tutarlarındaki eğilimlerin de Antalya lehinde gerçekleştiğini kaydeden Ali Çandır, aylık olarak ülke genelindeki yüzde 10’luk azalmaya karşılık Antalya’da yüzde 31’lik azalma yaşanmıştır. Yıllık gerçekleşmelerde ise ülkemizde yüzde 27’lik azalma olurken, Antalya’da protestolu senet tutarında yüzde 45’lik azalma olduğunu belirtti.
Karşılıksız çek tutarlarında Antalya’da Mart ayında ülke ortalamasının da üzerinde artış yaşandığını söyleyen Çandır, “Antalya’daki ticari ve ekonomik hareketliliğin temel göstergelerinden biri olan çekle işlem hacminde ciddi artışlar yaşanmıştır. Geçtiğimiz Mart ayı itibariyle çekle işlem hacmi ülke genelinde aylık yüzde 51 artış gösterirken kentimizde yüzde 64’lük bir artış yaşanmıştır. İlk çeyrek dönem itibariyle baktığımızda ise geçen yılın aynı dönemine göre ülke genelindeki yüzde 75’lik artışa karşılık kentimizde yüzde 110’luk bir artış yaşanmıştır. Kentimizin 2022 yılına nispi olarak daha iyi bir başlangıç yaptığına işaret eden bu göstergeler, umarız yılın tamamına yayılarak devam eder” diye konuştu.

2022 umudu

Antalya’nın 2020 yılını tarihinde hiç görmediği bir küçülme ile geçirdiğini vurgulayan ATB Başkanı Ali Çandır, “2021 yılında ise ülkemizin yüzde 11’lik tarihi büyümesine rağmen aynı başarıyı gösteremedi. Dolayısıyla 2022 yılında nispi bir iyileşme beklemekteyiz. Öncü göstergeler de bizleri umutlandırmaktadır. Tabii kentimiz, 2019 yılı performansından hala uzakta bulunmaktadır ama doğru bir odaklanma ile 2019 yılını aşmamız zor olmayacaktır diye düşünmekteyim. Bu odaklanmanın temelinde ise ihracat hamlemiz olacaktır. Turizmde 2019 yılı rakamlarını, kişi başına gelir hesabıyla aştıkça ve ihracat performansımızı da ton başına hesabıyla geliştirdikçe Antalya’mız, hak ettiği ekonomik performansa kavuşacaktır” diye konuştu.

Rusya’ya ihracatta yüzde 61’lik kayıp

Antalya ihracatının Mart ayında, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 13 artışla 193 milyon dolara ulaşırken, toplam ihracatın yüzde 55’ini oluşturan tarım sektörünün ihracatının yüzde 4 artışla 107 milyon dolara ulaştığını belirten Ali Çandır, Ocak- Mart ilk üç aylık ihracatımız ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 12 artışla 511 milyon dolara yükseldiğini, 3 aylık dönemdeki tarım ürünleri ihracatının ise yüzde 9 artarak 296 milyon dolara yükseldiğine işaret etti. Çandır, Antalya’nın Rusya’ya ihracatı yüzde 61 azalarak 6.6 milyon dolara, Ukrayna’ya olan ihracatı ise yüzde 64 azalarak 3.5 milyon dolara gerilediğini belirtti. Çandır, “Bu gerçekleşmelerle her iki ülkeye yapılan toplam ihracatımız 29 milyon dolardan 12 milyon dolara geriledi. Savaşın kentimizden iki ülkeye yapılan ihracata Mart ayındaki faturası 17 milyon dolar oldu. Antalya tarımsal ihracatının vazgeçilmez iki ülkesi olan Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşın bir an önce son bulmasını diliyorum. Tüm yaşananlara rağmen emek veren tüm üretici, tüccar ve ihracatçılarımıza teşekkür ediyorum” diye konuştu.

Tarıma özel tarife talebi

Yaz döneminde gerek üretimde kullanılan suyun tedariki, gerekse üretim için iklimlendirme sonrasında paketleme, hasat sonrası soğutma ve depolama gibi tarımsal işlemlerde kullanılan elektriğin tarım sektörü üzerinde ciddi bir yük oluşturacağına dikkat çeken ATB Başkanı Ali Çandır, “Meslek komitelerimizin talebi ‘tarımsal sulama’ isimli abone grubunun genişletilerek tüm tarımsal işlemleri kapsayacak biçimde ‘tarım’ abone grubu olarak yeniden düzenlenmesi ve sektörümüzün maliyet yükünü hafifletici düşük fiyatlı özel bir tarife oluşturulmasıdır. Henüz olumlu bir dönüş alamadık. Ancak talebimizin takipçisi olacağız” diye konuştu.
Elektrik maliyetlerinin azaltılması için güneş enerji sistemlerinin kurulması için devlet teşviklerinin geçen ay artırıldığını anımsatan Çandır, “Talebimizin kısa sürede uygulanmasından memnunuz. Teşekkür ediyoruz. Bu yatırımların yapılabilmesi için Ziraat Bankası desteklerinin artırılmasını da talep etmiştik. Bu talebimizde kısa sürede karşılık buldu ve gerçekleşti. Uygun koşullu bir yatırım finansmanı için kredi paketi açıklandı. Yine işletme kredileri de artırıldı. Emeği geçenlere teşekkür ediyorum” dedi. Yenilebilir enerji kullanımına maliyetleri azaltmanın yanı sıra Yeşil Mutabakata uyum ve temiz enerji kullanımı için önem gösterilmesi gerektiğini vurgulayan Çandır, önümüzdeki günlerde konuyla ilgili toplantılar düzenleyeceklerini, üyeleri ve sektörü bilgilendireceklerini bildirdi.

“Tarımın sorunlarını anlattık”

Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişçi başkanlığında düzenlenen “Antalya Tarım Sektörü Değerlendirme Toplantısı”na yönetim kurulu ve meclis üyeleriyle birlikte katıldıklarını belirten Çandır, “Bakan Kirişçi’ye Rusya-Ukrayna savaşının Antalya tarımına etkileri ve taleplerimiz, Antalya olarak tarımsal desteklerden yeteri kadar faydalanamadığımız ve desteklerin yapımıza uygun olmaması, kırsalda yaşamayı motive edecek desteklerin verilmesi, tarıma özel bir sosyal güvenlik modeli geliştirilmesi, tarımsal üretimde standardizasyonun önemi, girdi tedarik sisteminin geliştirilmesi ile tarım envanterinin güncellenmesi konularında sorun, öneri ve taleplerimizi paylaşma fırsatı buldum. Yoğun Ankara gündeminin arasında bizlerin sorunlarını, çözüm önerilerini ve taleplerini bizzat dinleyen Sayın Bakana teşekkür ediyorum” diye konuştu.
Başkan Çandır, Meclis üyelerine Borsa’nın çalışmalarıyla ilgili de bilgi verdi. Birleştirilmiş meslek komiteleri toplantısını Antalya İl Tarım ve Orman Müdürü, yardımcıları ve şube müdürlerinin katılımıyla yaptıklarını anımsatan Çandır, toplantıda Antalya’nın tarımsal üretiminin geliştirilmesi yapılabilecek çalışmaların gündeme geldiğini, üyelerin yaşadıkları sorun ve önerileri paylaşma fırsatı bulduğunu söyledi. Çandır, toplantıya katılan İl Müdürü Gökhan Karaca ve ekibine teşekkür etti.

“Aileler çocuğunun çiftçi olmasını istemiyor”

Bir taraftan tarımının öneminin fark edildiği ve arttığı bir dönemde diğer yandan artan maliyetler nedeniyle tarımdan kaçışın hızlandığına dikkat çeken Başkan Ali Çandır, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı’nın (TEPAV) son verilerine göre çiftçi sayısının 75 bin azalarak 493 bine gerilediğini belirtti. Çandır, “Aileler çocuklarının çiftçi olmasını istemiyor. İşverenler sosyal sigorta primlerinin yüksekliğiyle başa çıkamıyor. Dolayısıyla tarımda çalışacak kişiler ya kayıt dışına ya da tarım dışı sektörlere kayıyor. Ancak tarlasını, bahçesini, ağırını ve kümesini bırakıp kente giden bir daha dönmüyor. Ve bu durumun etkileri daha yıkıcı oluyor” diye konuştu.

Batı Akdeniz sebze ambarı

Antalya’da yaklaşık 3.5 milyon dekarlık alanda tarım yapıldığını, tarım alanlarının yüzde 29’unun Demre, Elmalı, Finike, Kaş ve Kumluca ilçelerinin yer aldığı Batı Akdeniz’de gerçekleştiğini belirten Başkan Ali Çandır, “Bu 5 ilçemiz, toplam tarım alanlarımızın yüzde 9’una denk gelen örtüaltı tarım alanlarımızın 4’te 1’ine, Çiftçi sayımızın 3’te 1’ine, sebze üretimimizin yüzde 33’üne, meyve üretimimizin yüzde 40’ına, örtüaltında ürettiğimiz ilk üç ürünümüze baktığımızda ise domates üretimimizin yüzde 40’ına, biber üretimimizin yarısına ve hıyar üretimimizin yüzde 25’ine yani 16 milyar TL’nin üzerindeki bitkisel üretim değerimizin ise yarısına sahiptir. İşte böyle bir üretim değerine sahip bu beş ilçemizdeki çiftçiler ortalamanın üzerinde bir bilgi düzeyine sahiptirler ve işlerinin de ehlidirler” diye konuştu.

Hasyurt Tarım Fuarı’na davet

Türkiye’nin ilk tarım fuarı olma özelliğini taşıyan Finike Hasyurt Tarım Fuarı’nın, 7 yıldır düzenlenmediğine dikkat çeken Ali Çandır, Hasyurt Tarım Fuarı’nı bu yıl 11-14 Mayıs tarihlerinde ‘eski yerinde yeni yüzüyle’ mottosuyla 25’inci kez düzenleyeceklerini söyledi. Çandır, Antalya Büyükşehir Belediyesi, Finike Belediyesi, Antalya Tarım Konseyi, Kumluca Ticaret Borsası ile Kumluca Ticaret ve Sanayi Odası’nın organizasyonunda; Tarım ve Orman Bakanlığı, borsa ve diğer paydaşların desteğinde ‘eski yerinde yeni yüzüyle’ sloganıyla düzenleyecek fuara, üyeleri ve tüm vatandaşları beklediklerini söyledi.