Anavatanı Güney Amerika olan ve son yıllarda Alanya ve Gazipaşa’da kıyılarında üretimi artan passiflora ve pitayadan üç çeşidi tescil ettirerek fidan üretimine başlayan BATEM, 2 litchi, 1 longan ve 1 mango türü için daha tescil süreci başlattı.

Antalya Valiliği öncülüğünde 2012 yılında, Batı Akdeniz Tarımsal Araştırmalar Enstitüsü (BATEM) tarafından Tarım ve Orman İl Müdürlüğü ile Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi iş birliğiyle ilki Gazipaşa ilçesinde oluşturulan deneme bahçesinde, Güney Amerika kökenli 6 türde 11 çeşit tropik meyvenin yaklaşık 5 yıllık deneme üretimleri başarıyla tamamlandı.Hem görüntüleri hem de tatları farklı olan litchi, longan, passiflora, pitaya, mango ve guava meyveleriyle ilgili BATEM’in, ‘Değişik Tropik Meyve Türlerinin Antalya Koşullarına Adaptasyonu Üzerinde Araştırmalar’ başlıklı projesinin başarıyla tamamlanmasının ardından Gazipaşa ve Alanya başta olmak üzere, kıyılarda tropik meyve üretimi hızla artmaya başladı.

İLK TESCİL PİTAYA VE PASSİFLORA
Üreticilerin de büyük ilgi gösterdiği tropik meyvelerle ilgili BATEM ilk olarak 2018 yılında Güney Amerika’dan getirilen tropik meyve tür ve çeşitlerinden Cosmic Charlie ve Bloody Mary pitaya çeşitleri ile Possum Purple passiflora çeşitlerini tescil ettirdi. Türkiye’de tescili yapılan bu üç türle ilgili ilk olarak bu yıl üretilen fidanlar, talep eden üreticilere verilmeye başlandı.

TESCİL BAŞVURULARI YAPILDI
Küresel iklim değişikliğinin de etkisiyle özellikle Gazipaşa, Alanya bölgesinde üretimi başarılı sonuçlar veren tropik meyve türlerinden, üç türde dört çeşidin daha tescili için BATEM tarafından Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğü’ne tescil başvurusu yapıldı. BATEM Müdürü Abdullah Ünlü, ‘mauritus’ ve ‘brewster’ adlı iki litchi, ‘kohala’ adlı longan ve ‘kent’ adlı mango türleriyle ilgili tescil başvurularının yapıldığını açıkladı.

TESCİLLİ TROPİK MEYVE SAYISI 7’YE ÇIKIYOR
Tescil sürecinin iki yıl olduğunu, başvurusu yapılan üç türe ait dört çeşitle ilgili bu yıl, ikinci yıl gözlemi yapılacağını belirten Ünlü, “Bu yıl sonuna kadar da yeni dört çeşitle ilgili tescil sürecinin tamamlanmasını bekliyoruz. Bunlarla birlikte tescilli tropik meyve sayımız 7’ye yükselecek. Tescil başvurusu yaptığımız çeşitleri seçerken, adaptasyon en önemli kriter. Ardından verim, tat, aroma gibi özellikler geliyor” dedi.

TESCİLLE ‘YERLİ ÜRÜN’ OLUYOR
Tescil süreci tamamlanan pitaya ve passifloranın üç çeşidiyle ilgili Türkiye’de fidan üretiminin artık yasal olarak yapılabildiğini belirten Ünlü, yeni üç türe ait dört çeşidin başvuru süreçlerinin tamamlanmasıyla mango, litchi ve longanın fidan üretimlerinin de Türkiye’de yasal hale geleceğini kaydetti. Ünlü, “Tescil edilen tropik meyve çeşitlerinin fidanlarını kendimiz üretiyoruz. Bu tropik meyveler artık yerli ürün, Antalyalı oluyor” dedi.

KAKTÜSE BENZİYOR
Kaktüse benzer ağacı olgunlaştığında güzel görüntüye sahip pitaya, bölgede üreticilerin en çok rağbet ettiği yeni tropikal meyve türü oldu. Tanesi 10- 15 TL’den satılan ve ‘ejder meyvesi’ olarak da adlandırılan pitayanın meyve kısmı da mor- beyaz renkleri ve tadıyla ilgi çekiyor. Meyvenin ağırlığı ise 450 gramdan başlayıp, 1 kiloya kadar çıkıyor.

KİLOSU 30 TL 

Passiflora, dikildiği ilk yıldan itibaren, yılda 2 kez meyve veriyor. Olgunlaştığında kırmızıya yakın renge bürünen ve ağaçtan düşen, hasadı da çok kolay yapılan passiflora, üreticiden tane olarak 2- 2,5 TL, kilogram olarak da 30 TL’ye alınıyor. İçi kiviyi andıran meyvenin kendine özgü çok özel aroması var.

LİTCHİNİN KİLOSU 60 TL 
Litchi ve longan kardeş meyveler olarak anılıyor. Litchinin dışı olgunlaştığında kırmızı renge, longanın ise yeşile dönüşüyor. İkisinin de içi beyaz ve birbirine çok benziyor. Ancak litchi tadı ve görünümüyle longandan daha ön plana çıkıyor. Kilogramı ise üreticiden 60- 70 TL’ye alıcı buluyor. Bazı marketlerde 3-4’ü 20 TL’ye satılıyor. Görüntü ve tat olarak litchiye benzeyen longan ise Ekim ayına doğru ilk meyvelerini veriyor.

YERLİ MANGO DAHA LEZİZ
Gazipaşa’da üretilen mangolar yurt dışından ithal edilenlere göre daha kaliteli ve daha yüksek fiyata alıcı buluyor. Yurt dışından nakil süresi nedeniyle de meyve tam olgunlaşmadan toplandığı için gerçek tadı oluşmuyor. Ancak Gazipaşa’daki mangolar ağaç dalında olgunlaştıktan sonra toplanıp pazara sunuluyor ve gerçek tadı oluşuyor. Burada üretilen mangolar 10 TL ila 30 TL’ye kadar fiyatlarda alıcı buluyor.