CHP Antalya Milletvekili ve Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Üyesi Çetin Osman Budak, pandemi öncesinde bilançoları bozulmaya başlayan reel sektör firmalarının, pandemi döneminde plansızca dağıtılan kredilerle birlikte daha da kırılgan hale geldiğini söyledi. Konuya ilişkin CHP Grubu’nun Meclis Araştırması istediğini dile getiren Budak, “Merkez Bankası tarafından yayımlanan Finansal İstikrar Raporu’na göre, reel sektör finansal borçlarının GSYİH’ye oranı, 2020 yılı Ocak ayındaki yüzde 56 seviyesinden Ağustos ayı itibarıyla 12 puanlık artışla yüzde 69 seviyesine ulaştı. Faizlerin yeniden artırılmaya başlanmasıyla krediyle işlerini döndürmeye çalışan şirketler iflasa sürükleniyor. 2021 yılında ekonomimizin en büyük sorunu iflas eden şirketler ve batık krediler olacak” diye konuştu.

Pandeminin hala sona ermemesi, en büyük ihracat pazarımız olan Avrupa’da yeniden kapanmaların başlaması nedeniyle reel sektör şirketlerinin gelirlerinin düşebileceği ve reel sektörde yaşanacak sıkıntıların bankacılık sistemine sıçrayabileceğini ifade eden Budak “İktidar önlem almak yerine batık kredi sorununu halının altına süpürdü. Pandemiyle birlikte iktidarın piyasaya ucuz kredi pompalaması ve takipteki alacaklar üzerine yapılan düzenlemeler şirketlerin ve bankaların içinde bulundukları gerçek durumun perdelenmesine neden oluyor. Halının altı doldu, taştı. Bankacılık Sistemi içerisindeki Tahsili Gecikmiş Alacak (TGA) miktarı 150 milyar liraya, yakın izlemede olan kredi miktarı ise 360 milyar liraya ulaştı. İktidarın tüm makyajlama çabalarına rağmen ödemesinde sorun yaşanan kredi tutarı 510 milyar liraya ulaştı.” dedi.

Budak ve 21 CHP milletvekilinin imzaladığı araştırma önergesinin gerekçesinde şu ifadelere yer verildi: “Merkez Bankası ve TÜİK işbirliği ile 2009-2019 yıllan için 730 binin üzerinde işletmenin verilerini içeren sektör bilançolan yayımlanmıştır. Sektör bilançoları analiz edildiğinde, son 11 yılda şirketlerin borçlarının hızla arttığı ve şirketlerin özkaynaklarınm çok hızlı bir biçimde eridiği görülmektedir.

2009’da yüzde 40.3 düzeyinde olan özkaynakların toplam varlıklara oranı, henüz pandeminin etkisinin görülmediği 2019 yılında yüzde 28.3’e kadar gerilemiştir. Aynı dönem için borçların toplam varlıklara oranı ise yüzde 59,7’den yüzde 71,2’ye yükselmiştir.

Amerikan Merkez Bankası’nın (FED) 2013 yılında finansal sıkılaşma adımları atması ile birlikte, hem ülkemize sermaye girişleri yavaşlamaya başlamış hem de kurda yaşanan yükseliş şirketlerin bilançolarındaki bozulmaları hızlandırmıştır. 2009-2012 arasında reel sektör firmalarının maddi duran varlıklarının değeri, uzun vadeli borçlarının 1.3 katıydı. 2019’a gelindiğinde bu oran yüzde 80.6’ya kadar gerilemiştir. Pandemiyle birlikte, iktidarın piyasaya ucuz kredi pompalaması ve takipteki alacaklar üzerine yapılan düzenlemeler şirketlerin ve bankaların içinde bulundukları gerçek durumun perdelenmesine neden olmaktadır. BDDK verilerine göre, mart ile ekim arasında piyasaya 765 milyar lira kredi pompalanmıştır. Merkez Bankası tarafından yayımlanan Finansal İstikrar Raporu’na göre, reel sektör finansal borçlarının GSYİH’ye oranı, 2020 yılı Ocak ayındaki yüzde 56 seviyesinden Ağustos ayı itibarıyla 12 puanlık artışla yüzde 69 seviyesine ulaşmıştır. Pandeminin hala sona ermemesi, en büyük ihracat pazarımız olan Avrupa’da yeniden kapanmaların başlaması nedeniyle reel sektör şirketlerinin gelirlerinin düşebileceği ve reel sektörde yaşanacak sıkıntıların bankacılık sistemine sıçrayabileceği görülmektedir. Tahsili gecikmiş alacaklar [TGA), şirketler lehine düzenlenmiş, 90 gün olan takibe düşme süresi 180 gün e çıkarılmış olmasına rağmen, yine Finansal İstikrar Raporu’na göre, TGA miktarı 150 milyar liraya, yakın izlemede olan kredi miktarı ise 360 milyar liraya ulaşmıştır. Daha bugünden ödemesinde sorun olan kredi tutan 510 milyar liraya ulaşmıştır.

Bu kapsamda; ülkemizde faaliyet gösteren şirketlerin pandemi döneminde kar-zarar durumlarının araştırılması, şirketlerin bankalara olan borçlannm ve takibe düşmüş kredi oranlarının belirlenmesi ve ayrıca ülkemizdeki bankaların krizlere karşı kırılganlıklarının incelenmesi ve gerekli ekonomik tedbirlerin alınması amacıyla Anayasanın 98’inci veİçtüzüğün 104’üncü ve 105’inci maddeleri gereğince Meclis Araştırması açılması konusunda gereğini arz ve teklif ederiz.”