Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve Antalya Tarım Konseyi (ATAK) Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan aralık ayı Tarımsal Girdi Fiyatları Endeksi’ni (Tarım-GFE) değerlendirdi.
Tarım-GFE’nin aylık yüzde 0,72, yıllık 103,4 ilan edildiğini belirten Çandır, “Bu rakam, son 4 yılın en düşük aralık ayı enflasyonu oldu. Yıllıkta ise 103,14 olarak ilan edilen aralık ayı rakamı, hala son 8 yılın en yüksek rakamı olmuştur. Geçtiğimiz mart ayında yüzde 105,70 ile üç haneli olarak açıklanmaya başlanan yıllık tarımsal girdi maliyetleri enflasyonu, o tarihten bu yana artarken aralık ayı itibarıyla yüzde 103,14 ile geçen aya göre düşüş göstermiştir” değerlendirmesinde bulundu.
Çandır, tarımsal maliyetlerin yıllık düzeyde geçmişe göre hala rekor seviyede olduğunu söylerken, “Bu durumun en az önümüzdeki mart ayına kadar devam edeceği beklenmelidir” dedi.

“Yıllıkta en çok enerji maliyeti yükseldi”

Tarım-GFE’nin alt kalemlerine bakıldığında, tarımda kullanılan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylık yüzde 0,33 ve yıllık yüzde 104,42’lik artış olduğunu kaydeden Çandır, tohumda aylık yüzde 2,22, enerjide yüzde eksi 8,19, gübrede yüzde eksi 1,87, ilaçta yüzde 2,16, veteriner hizmetlerinde yüzde eksi 1,58, yemde yüzde 3,41 ve diğer kalemlerde ise yüzde 3,33 değişimler ilan edildiğini belirtti. Çandır, aynı kalemlerin Aralık ayındaki yıllık değişimlere bakıldığında tohumda yüzde 89,29, enerjide yüzde 115,87, gübrede yüzde 101,48, ilaçta yüzde 96,11, veteriner hizmetlerinde yüzde 33,98, yemde yüzde 117,81 ve diğer kalemlerde ise yüzde 69,41 artış ilan edildiğini kaydetti. Çandır, tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylık yüzde 3,64 ve yıllık yüzde 94,35’lik artış ilan edildiğine dikkat çekti.
TÜİK’in Aralık ayı tarımsal üretici fiyat endeksinin (Tarım-ÜFE) aylık yüzde 4,82, yıllık yüzde 151,03 olarak ilan edildiğini hatırlatan Başkan Ali Çandır, “Tarımsal faaliyetlerde bulunanlar açısından son bir yıllık eğilim sürekli sektörün aleyhine seyrederken nisan, mayıs ve temmuz aylarında üretici lehine bir durum yaşanmıştı. Aralık ayında makas, yine üretici lehine dönmüştür. Önümüzdeki aylarda bu eğilimin devam etmesi, üretici kesim için birikmiş zararları kapatmak açısından olumlu beklentidir” diye konuştu.
Yurt içi ve yurt dışı üretici enflasyonlarının tarım sektörünü dolaylı etkisine dikkat çeken Çandır, şunları kaydetti:
“Aralık ayında açıklanan aylık yüzde 2,77 ve yıllık yüzde 49,90’lık yurt dışı üretici enflasyonu (YD-ÜFE) ile aylık yüzde eksi 0,24 ve yıllık yüzde 97,72’lik yurt içi üretici enflasyonunun (Yİ-ÜFE) genel olarak sektörün geçmişten gelen maliyet yükünü gelecekte de taşımaya devam edeceğini göstermektedir. Ancak bu ay özellikle YD-ÜFE rakamının geçen aya göre düşük artışla ilan edilmesi, tarımsal girdi fiyatları üzerinde olumlu etki yapabilecektir.”
Yİ-ÜFE içindeki gıda imalatının aylık yüzde 3,33, yıllık 105,31 artış gösterdiğine işaret eden Çandır, “Gıda imalatı enflasyonu, aylıkta ve yıllıkta Tarım-GFE’den yüksek iken Tarım-ÜFE’den ise aylıkta ve yıllıkta düşük seyretmiştir. Bu enflasyonlar, gıda imalatı maliyetleri açısından yükseltici etki yapmaya devam etmiştir” şeklinde konuştu.

“Üretici maliyet artışının üçte birini tüketiciye yansıtabiliyor”

Aralık ayında tüketici enflasyonu TÜFE’nin aylık yüzde 1,18 ve yıllık yüzde 64,27 olarak ilan edildiğini hatırlatan Başkan Çandır, “Tüketici taraftaki gıda enflasyonu aylık yüzde 1,86 ve yıllık yüzde 77,87 olmuştu. İşlenmemiş gıda enflasyonu ise Aralık’ta aylık yüzde 1,42 ve yıllık yüzde 73,25 ilan edilmişti. Yaş meyve sebze enflasyonu ise aylık yüzde eksi 3,30 ve yıllık 78,54 ilan edilmişti. Tüketici taraftaki bu rakamlar, üreticilerin maruz kaldığı maliyet artışlarını yaklaşık üçte birini tüketiciye yansıtabildiğini göstermektedir” ifadelerini kullandı.